Kaşanlı Köyleri- - ATMÎ AŞİRETİ ÜZERİNE

KASANLI, RESWAN, ATMi, RES, RASO

Tum Atmi ve Reswanlara merhaba. Bir yandan koklerimize dair arayislarimiz surerken diger yandan da forum ve net sayfalarinda hakkimizda olusmaya baslayan kirliliklerin onune gecmemiz saglikli bilgilenme ve paylasma acisindan dogru bir yaklasim olacaktir. Oncelikle gerceklikle hic alakasi olmayan ve duzmece efsanevi soy surdurme anlayislari ile kayalardan ATMALIMI atmamalimi hikayeleri aynen de Kürt gercekligindeki KART - KURT lar uydurmasinin bir baska versiyonundan baska bir sey degildir. Bilinirki kimlik belirtmede Kürt geleneklerinde en az yedi dede soyu sayilarak secere tanitilir ornegin kendimi tanitmam gerekirse Hussene Irbome Oldadaye Mame Nesiri Yegene PurHusine KoşeneAtmi. Oncelikle ATMI soylemine dogru yaklasmak gerekli ATMI arapcada turkce karsiligi isim olarak karanlık,
akşam,koyu renk,gölge,belirsizlik
anlamindadir sifat olarak kullanildiginda ise karanlık,ışıksız,kara,esmer, koyu,
loş,esrarlı,gizli,asık suratlı,kasvetli,üzüntülü,bulanık,korkutucu,
anlamlarini icermektedir. ATMi sifatindan yola cikarak Reswan yada Riswan yada Rasi ve ATMALI olarak neredeyse Anadolu nufusunun hatta avrasya nufusunu bu denli patavatsizca desteksiz uydurmalarla ayni soy agacinda toplama anlayisi anlasilirmi bilemem bildigimiz dedemiz PurHusinin KelHasan isminde bir kardesi oldugu ve HaseRaş'in cocuklari oldugudur. Ayrica on iki kardesden ulasabildigim IveRaş, OlaRaş, XaleRaş isimlerindeki amcalaridir. Babalarinin isimleri ile kisa kunye tanitildiginda babalari Raş dir. Raşe Koşi. Raş bilindigi uzere esmer kara tenli koyu anlamindadir. Osmanli tapu kayitlarinda ise Malatya Dogansehir havzasi ile Elbistan AtmaliKasanli, Hasanali, Kistik bolgeleri 12 baba adina tapuludur ancak bir donem Besni Beyligine 1900 sonrasi ise Findik Beyligine verilmistir. Bugun bile halen Kistik ve AtmaliKasanli tartismali yaylasi dedemiz PirHusin uzerine gorunmektedir. Malatya ve cevresi arap egemenligi altinda kaldigi donemlerde bu bolgede yasayan topluluklari ayni sekilde kendi dillerinde kara esmer olarak sifatlandirmislardir. ATMI ligimiz ne ATMACADAN nede kayalardan ATMALARDAN gelmemektedir. ATMi'ligimiz Oravlarin(Araplarin) esmerligimizi sifatlandirmasindan ileridir. Heleki ATMAN ona benzeterekte OTTOMAN dan yola cikarak Karakecili Osman'la hicbirsekilde soybirlikteligimiz iddia edilemez. Dil birlikteligimiz ve geneksel kulturumuzun bugune erisen yonleriyle genis bir cografyada uzun zamandan bu yana bu topraklarda bulundugumuz bir gerceklik. Diger anlamda mezopotamyanin yerli halki oldugumuz ve Asyalardan felan yol almadigimiz soz konusu. Kasanli olarak bilinen Raşiler olarak Iran Kaşanlidan iktidar karmasasinda Beyler savasi nedeniyle dedelerimizin topraklarini birakip Anadoluya goc ettikleri rivayet degil Atalarimizdan sozlu olarak aldigimiz tarihsel bir bilgidir ama HORASAN dan Dersim uzeri degil Mardin Diyarbakir(Amed) yolu izlenerek. Dogru irdelendiginde asiretin kendi gecmisine dair her zaman koruyucu bir otosistemi mevcut olmustur. Oncelikle 3, 7 ve 11 kusak soy sayimi, babanin kendi ismini kendi erkek evladina vermesi, v.b. ornegin YegeniYegen, SilomoniSile, XidikiXide, GincikiGince, diger yandan ise isimlerin Mam, Kam, Kom, Olda, Hus, Oldada, Fote, Aşe, Ginc, Xido, Milla, Xone, şore, Bori, Bozo, Hemat , Ale v.s. gibi. Ancak bu topraklarin bu oz isimleri Kamber, Kamil, Ali,Alidede Huseyin, Fatma, Ayse, Genco, Hidir, Mulla, Hanim, Sehriban, Bahriye, Bazo, Ahmet, Elif seklinde asimile edilmeye calisilsada dilin kullanimi ve geleneklerin devam ettirilmesi sayesinde bugun ayni isimleri cocuklarimiza verebilme sansina sahibiz nufus cuzdanlarina yazdiramiyor olsak bile. Soy temsili secere sayimini yapanlara birakilmistir asireti belirleyen soy sayimini yapanlardi sonradan dahil olanlar daha cok Male(Hane) olarak adlandirilmistir. MaleKale, MaleBeram, MaleKare v.s. gibi. Bu haneler dahil olduklari asiretin tanimlamasiyla yerlesik alanlarini ifade etmislerdir. Egerki yerlesim birimini belirleyen Kasanlilar ise nereden olduklari soruldugunda Gunde Kosiden olduklarini yada Kaşanlili olduklarini ifade etmektedirler. Aynen Raş, Reş isimlerinin olusturdugu karmaşa benzeri. Kûrt tarihinin her doneminde ve her asiretinde yada kavminde Reş, Raş ismine rastlamaniz mumkun ve bu isimlerden ifade edilen ailelerin yada sulalelerin olmasi bu Raş, yada Reş lerin ayni soy agaci yada ayni asiret oldugu anlami cikmaz. Dersim'de de Raşiler var Vanda Konyadada Kirsehirde de Haleptede. Ayni sekilde ATMi de genel anlamda sifat olarak kullanildigindan Suriyede Irakta vede hatta Suudi Arabistanda , Cezayirde, Fasta dahi ATMi olarak isimlendirilen kavimlere rastlayabilirsiniz. Simdi kalkip elim arabinida ATMALI asiretindenmi sayacagiz. ATMALI Asireti diye bir sey soz konusu degil bu tezle her ATMi bir biriyle soy olarak bir, oysa kendi farkliliklarimiz zenginliklerimizdir. Soy agaclarinin dallarini bir birine karistirip sonucta Asyadan gocme devsirme Turklestirilmis ne idigu belirsiz bir asiret arayisi olmamali; lutfen bu tur yaklasimlara pirim verip sayfalarinizda sitelerinizde tarihsel bilgi olarak yer vermeyin. Bugune kadar ATMi olarak tek tarihi belge Ingiliz subay Noel' in gunlugundeki kayitlardan ibaret olup genel olarak bahsi gecen donem 1915 li yillara tekabul etmektedir. Dogaldirki yuz yillarca oncesinden ATMi olarak sifatlandirilmis asiret yada ailelerin kendilerini ifade tarzini kayit altina almasini bu genc Ingiliz subayindan bekliyemezdik. Bilinen ne denli dogrulugu tartisilsada Osmanli Tahrir Defterleri Kayitlaridir ki oda cok fazla bilgi icermemektedir ATMi ler yada Raşiler hakkinda. Malatya ve Maras Tahrir defterlerinde Besni Beyligi yargi ve ceza tutanaklarinda yukarda bahsettigim bazi isimlere rastlayabiliyoruz ayni kayitlarda gayri muslim ve arapca isimlerde gerek yerlesimci olarak gerek davali olarak gereksede mirasci olarak kayitlarda mevcut. kayit altina alinmis mulk ve nufus tanzimleri ise ancak 1880-1900 yillarina tekabul etmekte. Oysa biz sozlu aktarilan tarihimizde Yegen dedemizin oglu Nasir ile 1750 yillarda Topraktepekoyu olarak bilinen GundeKoşi'de ilk iskani yaptigini biliyoruz.
Simdilik saygi ve sevgi icinde kalin.
Huseyin ECER
(Hussene Irbome Oldadaye Mame Nesiri Yegene PurHusine KoşeneAtmi)