• -Î: de, da (örn: Ez î çûm = Ben de gittim) Jî
• NOT: Bazen isimle bitişik söylenir ve kaynaştırma harf alır(örn: Tu(y)î here=Sen de git)
• (H)îşik nabirin: Aklı ermemek Hiş nabirîn
• Hate: kadar, -e (ingilizce to'nun karşılığı) ( Hatê mal çû= Eve kadar gitti) Heta
• Verg(Varg) Öyle Wusa, wuha
• Bijîrîk: Kavurga
• Zap nekirin: Durduramamak ?
• Andî: Artık, gayrı Êdî
• Hîd: Bayram îd
• Razikî(ê) hev hatin: Birbirine takılmak, şakalaşmak ?
• Mono … - Monê … : -un yüzünden, sebeb (örn: monê vê= bunun yüzünden)
• Existin, ger kirin: Düşürmek, devirmek êxistin-gêr kirin
• Lamo : Bu yüzden Lewma
• Loma-lome : Dedikodu, serzeniş Lome( serzeniş)
• Bar bar kirin- Bor bor: Bağırıp çağırmak, sesi yüksek çıkan (Barbarus - Bkz: Fr. Lat. Yun.)
• X(w)ey kirin: Görünmek Xuya bûn
• Maram- Qadim[e(z) dabim]: Bence – ben derim ki(bence) ?
• Moçinî( mi çî nê): Bilmem ki neden? "''moçê'' ya da ''moçêni'' kelimeleri de aynı şikelde kaşanlı ağız farklılığından kaynaklanmaktadır.
• ''hoy'':kürtçede haber demektir ve kelimenin aslı'' min hoy çiya'' ya da ''min hoy çina'' yani ne haberim var, nerden bileyim anlamına gelir.ama cümle kaşanlı kurmancisinde ulanmiş minhoyçi--mıhoçi--moçi olmuş. hoy :haber kellimesi yalniz da kullanılır.örnek:''hoy ji xwa tune'' yada ''hoji xwa tune'' (kendinden haberi yok)."
• Qalmız-Mizak: Altına işeyen, sidikli
• Dişlik ne hatin = (Dil şin’ik ne hatin) ? = Avunma işi; Dişlika xwe neyin(ne hatin) = canı sıkılmak = “dişliği gelmemek” (Dişlik?)
• BK: Dil şa bûn ( Dil şayik ?)
• Gan - Gwôn-giyan-Gôn hatin: Canlanmak, dirilmek (( Kurdî -> Gan= can))( giyan-Ruh )?
• Cilgî: Patika yol, Yaya yolu (yrsl dilde: Cılga)
• Göbelek-Fisagur(Mantar Türleri)
• Kurik: At ve Eşek yavrusu
• Milomat: Berbat, malamat
• Mertek: Kütük; köylerde dam yapımı için kullanılan uzun, silindir şeklindeki kalın odun.
• Goggilik: Yer elmasının bir benzeri (Yöresel dilde: Goggilik)
• Kudik: Köpek veya yavrusu(Yrsl dilde: Kutik)
• Çerçi: Kırsal yerlere götürülen ve satılan eşya, seyyar satıcı(çerçici).
• Mofir: Eğer, madem (örn: mofir tu târi ez î têm = Eğer sen gidersen ben de gelirim)
• Bozorê ... : -nin dediği gibi (ona atfen) (Örn: bozorê Ape Hissen= Hüseyin amcanın dedi gibi)
• Mit: Diken
• Pol: Köz
• Çîk: Kıvılcım
• Zirçîkê … -den beri (örn: Zirçîkê tu çûyi ezê borê borîm/ Awrek bûmê, lî ser çî da daborim= Sen gittiğinden beri bağırırım/ Bir bulut olmuşum, dağbaşına yağarım)
• Herçîkê … -diği sürece, -dikçe (örn: Herçîkê çû hîn î nêzing bu= Gittikçe daha da yaklaştı)
• Dû … - in peşinden, peşinden … (örn: Dû hesp hat = atın peşinden geldi, dû min vere= peşimden gel)
• Şor-şorîk-giliz: Söz – Bebek ya da çocuğun ağzında biriken tükürük, salya.- Salya.
• Mot: Pekmez
• Resit: Sıfırlamak, sonlandırmak (örn: Min dêne xwe resit kir= Borcumu sıfırladım)
• Barda!: (Ber - bide = ön ver; Önünü aç ): Bırak,  Berde
• Tirp(b): Türbe, mezar
• Lor- Most-Çolik-Firî-Dotin:
• Siftê: İlk olarak, ilk önce, en başta (örn: Siftê ez hatim= ilk önce ben geldim)
• NOT: “Siftah” kelimesiyle ilişkisi araştırılmalıdır.
• Veşenê veya Veşê: Sonrasında, devamında (örn: … veşê min î mezkir ku…=…sonra ben de baktım ki…)(paşê)?
• Bez kirin: Tiksinmek, usanmak ( örn: Bezê min hat= Tiksinmem geldi-tiksindim)
• Fismîrî: Alttan alta iş yürüten
• Phîr - khal(pîr –kal): Kadın için yaşlılık (pîr) – Erkek için yaşlılık (kal)
• Şintîrê … veya Jindê … -den başka (örn: Şintîrê te kes naçû= Senden başka kimse gitmedi)
• NOT: Sondaki ê’ler bazen î olarak da okunabilir( şintîrî … veya jindî …)
• '""'şuntir''kelimeside zaman anlama vardır.örnek'' ku tu çuyî şuntir awno hotin'' şuntir:den sona jindinî:den başka ''jindinî ta tu kas nahot(not)'' senden başka kimse gelmedi.""
• Tu… veya Ti… Hiçbir … (örn: Tukes; Tucar; tudar=hiçbir kişi,kimse; Hiçbir zaman; hiçbir yer)
• Roy Bide! Göster!, öğret ! (örn: Roy min nado = Bana göstermedi- öğretmedi)
• Qurjinik- Neremok Kadınsı - ?
• Mede hev: Kavga etme ( Medîn hew= Kavga etmeyin)(Mada hev- Madın hev)
• Kovik- Salaxona : İçi boş; kafası – Salakça davranan
• Baş: Yaramaz, rahat durmayan… (kurd. Baş=İyi)
• Îstintak: Yüzleştirme
• Havka: Budala, sözünü bilmeyen
• Paşil-avis: hamile
• Ê … -inki, -deki (örn: ê molê, ê din, ê ali = evdeki, diğeri, Alininki) Yê/Ya …
• Cat (Cot): Çabalamak; çift (Örn: Tu pir cot kir; Andî waxte côt hat= Sen çok çabaladın; Artık çift vakti geldi)
• Xirtîk-gewri: Boğaz(yrs dilde: Hırtlik; Bkz: Gırtlak)
• Kokil-şimmîk: Ayakkabı (yrs dilde: Kalik)
• Moris: Tembel, üşengeç (Kurd. Maris= Ataist, dinsiz)
• Ximmî:?
• Dêl: Genelde vahşi-yabani hayatta dişi hayvanlar için kullanılır; Dêle Qur, Dêle Se…
• Ma- , Man- : Genelde otcul hayvanlar için dişilik bildiren ön ek; makew, monga, monker …
• Ziman: Dil, Anahtar ( Ziman di zimane qêlbe= Dil kalbin anahtarıdır)
• Q-K-G: ile başlayan + (!)
• Stêrk: Yıldız (okunuşu: Isterik)
• Curn-Dilav Yalak Curn/Delav
  

Yazan: Aceria

Ayrıca

• siftê: ilk önce
• şanê: inşallah
• milamet: rezil
• êrnok: rezil
• gêçe: yön ,taraf
• etê, etik: anne
• keko: baba
• bavko: dede
• anê, anik: nine
• xweng: kız kardeş
• birang: erkek kardeş
• dînik: manyak, salak
• kawik: yarım akıllı

• êlge bûn: durmak

• dawestîn: ayakta durmak

• kur: baş kafa

• kurik, gore: çorap

• totik: akıl

• fîllur, kakul: ayakkabı

• şimik: terlik

• gepir: ense

• vesîn: dinlenmek

• vêsîn: sönmek

• mit, wistrî: diken

• mat: pekmez

• riz: pirinç

• qelê, qelê kirin: söbelemek

• çerx bûn: dönmek

• zêrze, koz: kilit

• avzêmik: bahar pinarı

• ziman: anahtar

• wiste: çakmak

• cilxi: patika yol

• ci: yatak

• cil: kilim

• kinc: elbise

• pî: kol

• qarîn: kıskanmak

• qaranek: kıskanç

• gum: avurt

• rind: iyi

• rindik: güzel

• çipêşe, çito, çitlo, çir: nasıl

• jindinî: -den başka

• şuntir, şuntireva...: -den sonra

• jirçîki, jîrki: -den beri

• şunva: geri

• şor: laf

• den kirin: konuşmak

• hes: ses

• qilêr, gemar: kir

• lênîştin: binmek

• zar, dwêl: çoçuk

• gulbiz: güzel kız, çiçek ismi de olabilir

• broş, broşk, kuşxane: tencere

• veşarnek: saklambaç oyunu

• malik: aile sorma oyunu

• geladex: beş taş oyunu

• gilçin: çamura deynek saplama oyunu

• tîtirman: firildak

• firfirik: pervane

• jêlî: aşağıdan

• şerejor: yokuş yukarı

• şerejêr: yokuş aşağı

• dilgirtkî: aşk, tutku

• hundir gir bûn: midesi bulanmak

• gêr kirin: yıkmak, düşürmek

• xiş kirin, işkandin: kırmak

• pêlênan: basmak

• hendê: yanında

• qend: kadar

• xirtik: boğaz

• livîn: kimıldamak, hareket etmek

• ragernandin: kovalamak

• ger dan: kovmak

• ramedîn: uyumak, uzanmak

• damelisîn: diz çökmek

• kenegîri: gülme ve ağlama karışımı duygu, hal

• kelexwuh: hararet, sıkıntı stres sonucu dökülen ter

• malxur: aç gözlü

• bel kirin, rep kirin: dikmek , dikilmek

• çeng: koltuk

• guçik: kulak

• zexel, maris: tembel

• cure, curik: siska, zayıf, küçük

• vêcê, vêşê: bu sefer

• hînga: şimdi

• hingê: o zaman

• dewre: ters, yanliş

• vaceva: tersten

• pol: köz

• mange: inek

• quncir: çimdik

• gonc: kütük

• kort: çukur

• -frêz: ekilmiş tarla, ekin

• pîroz, mêwik: düğme

• morik: boncuk

• cêwik: cep

• cêwik: ikiz

• çok: diz

• jnû: diz adaleleri

• hiro: bugün

• ro: gün, güneş

• pêr: önceki gün

• do: dün

• siwe: yarın

• siwê: sabah

• sêwal: öteki gün

• êal: daha sonraki gün

• cê: ayrı

• paşînê: cumartesi

• doçik: kuyruk

• boci: köpek yavrusu

• kud(t)ik: köpek

• qumqumik: kertenkele

• çekçekî: çekirge

• gêre: karınca

• -çirçirik: cırcır böceği

• dakemar: yılan anası

• pizêz: pislik yuvarlayan bir siyah böcek

• sizik: süpürge

• lox: yuvarlak, silindir

• lox kirin: yuvarlamak

• loxik: yuvarlama yemeği

• klor: kömbe , börek çeşidi

• teneşîr: sütle bulgur, pirinç tanesi karışımı yemek

• keşk: tarhana

• çolik: çökelek

• firi: ağız, kuzalama dönemindeki süt

• pendir: peynir

• rûn: yağ

• pelûl: lapa pekmez karışımı tatlı

• qetmer: börek

• nanî tenik: ince ekmek

• tepleme: kalın ekmek

• şilqî: kabaca pişirilen ekmek