Fotoğraf: Foto Ozan

Aşık Meçhuli^©

1946-2011. Afşin’in Kaşanlı köyünde doğdu. Asıl adı Hasan Öztürk’tür. İlkokulu köyünde okudu.

Yaklaşık 7 yaşlarında iken vereme yakalanan babasını yitirdi. Bunu izleyen yıllarda, 2 kardeşi ve annesiyle yoksul ve zor bir yaşam sürdürdü.

Köylerine gelip giden ve ırgatlık için gittiği yörelerde karşılaştığı aşıklardan şiir söylemesini ve aşıklık geleneğini öğrendi. Yaklaşık 3 yıl Aşık Kul Hasan’a çıraklık etti.

Aşık Meçhuli 1966 yılında askere çağrıldı. Özellikle askerlik sonrası yazdığı şiirler çevrede beğenilmeye ve yayılmaya başladı. 1968 yılından itibaren öncelikle İsmail İpek tarafından türküleştirilerek plağa okunan şiirleri iyice kulaktan kulağa yayıldı.

Birkaç kez çeşitli devlet kurumlarında işe giren Aşık Meçhuli pek uzun süreli çalışma olanağı bulamadı.

Aşık Meçhuli Fransa'da öldü ve köyünde toprağa verildi.

Sevgi, gurbet, yoksulluk, dostluk gibi konuları işleyen Aşık Meçhuli, şiirlerini »Diri Gezen Ölü« (1973) ve »İsyan« (1990) adlı kitaplarda topladı.

Aşık Meçhuli bir konuşmasında yaşamını şöyle anlatır:

“1949 yılında Kahramanmaraş'ın Afşin ilçesine bağlı Kaşanlı köyünde doğdum. Babam Hasan Öztürk'ün dört yıl askerliği sırasında anam Elif, üç çocuğunu beslemek için elinde bulunan küçük bir araziyi satmak mecburiyetinde kalmış. Bu nedenle üç kardeş tamamen topraksız kaldık. O gün bugün; yoksullukla savaş halindeyiz. Yedi yaşımdan bu yana, olup bitenleri hatırlarım... Babam askerden döndükten sonra, halk arasında “ince hastalık” dedikleri vereme yakalanarak öldü. Anam ve üç kardaş, yaşamak için her işte çalışmak mecburiyetindeydik. İlk bahar gelince Maraş ovasına pamuk tarlalarını çapalamak için birlikte giderdik anamla.(...)

Anlattığım gibi, hayatım fakirlik ve perişanlık içinde geçti. Şimdi de durum aynı. Bu durum benim için yadırganmayan bir konu olmuştur. Alıştık yoksulluğa ama, şu anlatacağım olayı hiçbir zaman unutamam; hayatımda bana çok tesir etti çünkü:

1966 yılında askerliğe çağrıldım... Gitmeden önce, akrabalarımın birinden yüz lira borç para almıştım. Tam yola çıkacağım gün, gelip kapıya dayandı alacaklı. Tabii ki, verecek param yoktu.. Adam içeriye girdi ve çocuklar için hazırladığımız kışlık zahireyi toplayıp hepsini götürdü. O sene köyde kalan ailem ve iki çocuk dilenerek geçindiler...

Daha sonra yazdığım şiirler çevrede beğenilerek okunuyordu. 1968 yılında İsmail İpek tarafından “Meçhuli Sazıyla Yarine Der ki” adlı şiirim plak yapıldı. Bilahare aynı sanatçı tarafından öbür şiirlerim de plak yapılmaya devam etti. Bir ara Ankara Hastahanesi'nde işçi olarak çalıştım. Daha sonra İmar-İskan Bakanlığı'nın Afet işleri Genel Müdürlüğü'nde memur olarak bir sene çalıştıktan sonra, beni oradan da attılar. Beni böylece boş, avare gezmeye alıştırdılar.”

Meçhuli şiirlerinde aşk, gurbet, dostluk, yoksulluk, yalnızlık, adalet, halkçılık, bağımsızlık temaları üzerinde durur.

Yapıtı/Diri Gezen Ölü (1973)